NAV (Net Asset Value – Wartość Aktywów Netto)

NAV to kluczowy wskaźnik określający wartość jednej jednostki ETF. Obliczany jest jako suma wartości wszystkich aktywów w portfelu funduszu (np. akcji, obligacji, gotówki), pomniejszona o zobowiązania, podzielona przez liczbę wyemitowanych jednostek ETF.
Przykład: Jeśli ETF posiada aktywa o wartości 100 mln zł i 4 mln jednostek, NAV wynosi 25 zł.
Zastosowanie: NAV służy jako punkt odniesienia przy wycenie jednostki ETF na giełdzie. Jednak cena rynkowa może chwilowo odbiegać od NAV w wyniku popytu/podaży.

AP (Authorized Participant – Uczestnik Autoryzowany)

Instytucja finansowa (np. duży bank inwestycyjny), która ma specjalne uprawnienia do tworzenia (kreacji) i umarzania jednostek ETF na rynku pierwotnym. Składa zlecenia tworzenia i umorzenia jednostek ETF przy użyciu PCF (Portfolio Composition File).
Pełni rolę animatora rynku lub specjalisty, ustalając ceny, zapewniając płynność akcji ETF oraz utrzymując sprawny i uporządkowany rynek wtórny.
Zastosowanie: AP działa jako pomost między inwestorami a emitentem ETF. Dzięki niemu liczba jednostek ETF może dostosowywać się do popytu/podaży, co pomaga utrzymać cenę ETF blisko NAV.

PCF (Portfolio Composition File – Plik Składu Portfela)

To codziennie aktualizowany dokument zawierający szczegółowy skład aktywów ETF, który uczestnicy rynku (np. uczestnicy autoryzowani) wykorzystują przy tworzeniu lub umarzaniu jednostek ETF.
Zawartość PCF:

Lista instrumentów finansowych (np. akcje, obligacje)
Ilości przypadające na 1 koszyk kreacyjny
Informacje o gotówce i korektach (np. dywidendy)
Zastosowanie: PCF zapewnia przejrzystość i efektywność procesu kreacji/umorzenia. Jest niezbędny do operacyjnej zgodności między emitentem a uczestnikami rynku.

Rebalansowanie

To proces okresowej aktualizacji składu portfela ETF, by utrzymać zgodność z jego benchmarkiem (np. indeksem giełdowym).
Przykład: Jeśli indeks zwiększa udział akcji spółki A z 5% do 7%, ETF musi również dostosować portfel, sprzedając inne aktywa i kupując więcej akcji A.
Zastosowanie: Zapewnia, że ETF wiernie odzwierciedla strukturę i wyniki indeksu, minimalizując odchylenia.

Market Maker (Twórca Rynku)

Podmiot odpowiedzialny za zapewnianie płynności ETF-ów, oferując jednocześnie ceny kupna i sprzedaży.
Zastosowanie: Ułatwia inwestorom obrót ETF-em i stabilizuje ceny rynkowe blisko NAV.

Kreacja / Umorzenie ETF (Creation / Redemption)

Proces tworzenia lub likwidowania jednostek ETF na rynku pierwotnym w odpowiedzi na popyt.
Kreacja: AP dostarcza koszyk aktywów, otrzymuje jednostki.
Umorzenie: AP oddaje jednostki, otrzymuje koszyk aktywów.
Zastosowanie: Pomaga utrzymać cenę ETF blisko jego NAV.

Tracking Error (Błąd odwzorowania)

To miara różnicy pomiędzy stopą zwrotu ETF a stopą zwrotu benchmarku, który fundusz naśladuje.
Przykład: Jeśli indeks wzrósł o 10% w danym roku, a ETF wzrósł o 9.7%, tracking error wynosi 0.3 punktu procentowego.
Zastosowanie: Im niższy tracking error, tym lepiej ETF spełnia swoje zadanie. Może on wynikać z kosztów transakcyjnych, opłat zarządzania, rebalansowania lub różnic w metodzie replikacji.

TER (Total Expense Ratio – Całkowity Wskaźnik Kosztów)

TER to całkowity roczny koszt zarządzania ETF-em, wyrażony procentowo względem wartości aktywów funduszu.
Przykład: TER = 0,20% oznacza, że z każdej inwestowanej 1000 zł rocznie pobierane jest 2 zł.
Zastosowanie: Im niższy TER, tym ETF bardziej opłacalny. Kluczowe przy inwestowaniu długoterminowym.

TER vs. TCO (Total Cost of Ownership)

TER: bezpośredni koszt zarządzania funduszem.
TCO: całkowity koszt posiadania ETF – uwzględnia TER, spread, prowizje, tracking error.
 Zastosowanie: Lepszy obraz „prawdziwego” kosztu inwestycji.

Bid-Ask Spread (Spread kupna-sprzedaży)

Różnica między najwyższą ofertą kupna (bid) a najniższą ofertą sprzedaży (ask) jednostki ETF na giełdzie.
Przykład: Jeśli bid = 100 zł, ask = 100,20 zł, spread = 0,20 zł.
Zastosowanie: Im mniejszy spread, tym niższy koszt wejścia/wyjścia z inwestycji. Wysoki spread może oznaczać niską płynność.

Benchmark

Wskaźnik odniesienia, który ETF ma naśladować (np. WIG20, S&P 500, MSCI Emerging Markets).
Zastosowanie: Służy do oceny efektywności ETF. Różnice w stopie zwrotu względem benchmarku analizowane są przez tracking error.

Replikacja fizyczna

Strategia polegająca na zakupie wszystkich (lub większości) aktywów zawartych w benchmarku.
Zastosowanie: Zapewnia wysoką zgodność z indeksem. Może być pełna (pełne odwzorowanie) lub optymalizowana (częściowe odwzorowanie).

Replikacja syntetyczna

ETF odzwierciedla indeks za pomocą instrumentów pochodnych, takich jak swapy.
Zastosowanie: Pozwala odwzorować trudno dostępne indeksy (np. surowcowe). Może wiązać się z wyższym ryzykiem kontrahenta.

Primary Market (Rynek Pierwotny)

Miejsce, gdzie tworzona lub umarzana jest jednostka ETF. Operacje te realizowane są przez uczestników autoryzowanych.
Zastosowanie: Umożliwia utrzymanie podaży ETF-ów w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku.

Secondary Market (Rynek Wtórny)

Giełda, na której inwestorzy indywidualni kupują i sprzedają jednostki ETF między sobą.
Zastosowanie: Kluczowe źródło płynności dla inwestorów detalicznych.

UCITS (Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities)

Europejski standard regulacyjny dla funduszy inwestycyjnych, zapewniający wysoki poziom przejrzystości, bezpieczeństwa i ochrony inwestora.
Zastosowanie: ETF-y zgodne z UCITS (tzw. UCITS ETF) mogą być sprzedawane w całej UE. Gwarantują m.in. limity ekspozycji i rozproszenia ryzyka.

Liquidity (Płynność)

Możliwość łatwego kupna lub sprzedaży ETF-u na rynku bez znaczącego wpływu na jego cenę.
Zastosowanie: Wysoka płynność = mniejszy spread, niższe koszty transakcyjne, szybsza realizacja zleceń.

Synthetic ETF (ETF syntetyczny)

Fundusz, który odwzorowuje indeks nie przez fizyczny zakup aktywów, lecz za pomocą instrumentów pochodnych, np. swapów.
Zastosowanie: Przydatne w trudno dostępnych rynkach (np. surowcowych). Wiąże się z ryzykiem kontrahenta.

Swap (Instrument pochodny)

Umowa pomiędzy funduszem a kontrahentem (np. bankiem), w której fundusz otrzymuje zwrot indeksu, a kontrahent otrzymuje opłatę lub inne świadczenie.
Zastosowanie: Kluczowy składnik ETF-ów syntetycznych – pozwala osiągnąć dokładne odwzorowanie indeksu.

Dividend Yield (Stopa dywidendy)

Stosunek rocznej dywidendy wypłacanej przez ETF (lub przez jego składniki) do aktualnej ceny jednostki.
Zastosowanie: Pomaga inwestorom ocenić potencjalny dochód pasywny z ETF.

Distribution vs. Accumulation (Dystrybucyjny vs. Akumulacyjny)

ETF dystrybucyjny – wypłaca dywidendy inwestorowi.

ETF akumulacyjny – reinwestuje dywidendy z powrotem w portfel.
 Zastosowanie: Wybór zależy od preferencji inwestora (dochód bieżący vs. wzrost kapitału).

KID (Key Information Document)

Obowiązkowy dokument informacyjny dla każdego ETF, zawierający: cele, ryzyka, opłaty, scenariusze zysku/straty.
Zastosowanie: Pomaga inwestorom indywidualnym porównać ETF-y i podjąć świadomą decyzję inwestycyjną.

Doradca (Advisor)

Zarządza funduszem, zapewniając zgodność jego składu z odpowiednim indeksem.
Kompletuje akcje składowe w koszyku depozytowym.

Licencjodawca indeksu ETF (ETF Index Licensor)

Opracowuje i oblicza oficjalne dane indeksu.
Codziennie przekazuje wagi indeksu oraz informacje zarządcze doradcom i menedżerom.

Agent iNAV (iNAV Agent)

Ułatwia i oblicza wartość iNAV wykorzystywaną w IOPV (Intraday Optimized Portfolio Value).
Może to być:
Giełda (np. NYSE, EURONEXT).
Dostawca danych lub agent wyceny (np. Telekurs).

Dystrybutor / Przyjmujący zlecenia (Distributor / Order Taker)

Przetwarza zlecenia tworzenia i umorzenia jednostek ETF.
Zapewnia prawidłową formę zleceń.
Przekazuje zlecenia agentowi transferowemu w celu ewidencji i przetwarzania.

Agencja transferowa (Transfer Agency):

Rejestruje i śledzi zlecenia tworzenia i umorzenia.
Monitoruje liczbę akcji w obrocie.
Przekazuje zlecenia tworzenia do NSCC w celu rozbicia ich na akcje składowe.
Realizuje proces DWAC (Deposit/Withdrawal At Custodian).

Księgowość funduszu (Fund Accounting):

Wycena papierów wartościowych w PCF i obliczanie NAV funduszu.
Codzienne ustalanie wartości koszyka tworzenia.
Obliczanie gotówkowego elementu wyrównawczego.

Depozytariusz (Custodian):

Przechowuje i utrzymuje aktywa funduszu.
Zarządza rozliczeniem wszystkich składników zamówienia ETF.
Sporządza PCF i przekazuje go do NSCC.

Giełdy (Exchanges)

Wprowadzają akcje ETF do obrotu dla inwestorów detalicznych.
Rejestrują ceny i wolumen transakcji.
Pełnią rolę scentralizowanego miejsca handlu akcjami ETF.

ISIN (International Securities Identification Number)

Międzynarodowy numer identyfikacyjny przypisany każdemu papierowi wartościowemu, w tym ETF-om.
Zastosowanie: Ułatwia identyfikację ETF na giełdach i platformach inwestycyjnych. Np. ETF na S&P 500 może mieć ISIN: IE00B5BMR087.

DTCC (Depository Trust & Clearing Corporation)

Depozyt papierów wartościowych i izba rozliczeniowa.
Rozlicza i dokonuje rozrachunku transakcji.
Przechowuje papiery bazowe w różnych rachunkach ETF.

NSCC (National Securities Clearing Corporation)

„Rozbija” zlecenia tworzenia jednostek na pozycje bazowe.
Przekazuje pozycje bazowe do depozytariusza w celu rozliczenia transakcji.
Dostarcza uczestnikom informacje PCF.

CNS (Continuous Net Settlement)

System ciągłego rozliczania netto używany w krajowych tworzeniach i umorzeniach.
Centralizuje kontrolę błędów i minimalizuje liczbę transferów papierów i gotówki.
Eliminuje ryzyko kontrahenta.
Zapewnia wypłatę dywidend i odsetek.
Kompensuje pozycje do jednej pozycji netto (długiej lub krótkiej).
Gwarantuje rozliczenie transakcji – w przypadku niewykonania transakcji papiery są pożyczane i zwracane po dostarczeniu przez AP.